Moja Szkoła

ZABURZENIA ROZWOJU MOWY

WADY WYMOWY.

Rozwój mowy nie zawsze przebiega prawidlowo, zdarza sie, ze zadzialal jakis czynnik, który zaklócil jej prawidlowy rozwój.

Niektóre zaburzenia maja charakter izolowany, niektóre natomiast wiaza sie z innymi zaburzeniami rozwojowymi.

Do zaburzen rozwoju, najczesciej uwazanych za wspólwystepujace z zaburzeniami mowy naleza:

- zaburzenia funkcji sluchowych,

- zaburzenia funkcji kinestetyczno – ruchowych ( wraz z zaklóceniami procesu lateralizacji),

- opóznienia rozwoju umyslowego,

- zaburzenia emocjonalne.

- autyzm,uszkodzenia mózgu.

Podstawe prawidlowego rozwoju mowy stanowi prawidlowy sluch.Za pomoca sluchu dziecko uczy sie mowy od otoczenia, kontroluje wlasna.Jesli dziecko zle slyszy albo slyszy slabo, mowa nie rozwija sie albo rozwija sie slabo.Jak slyszymy,tak mówimy.

Jesli dziecko traci sluch miedzy trzecim a siódmym rokiem zycia rozwój mowy zostaje zhamowany, artykulacja jest nieprawidlowa i zaleznie od stopnia uposledzenia sluchu mowa jest niewyrazna, zamazana, niemelodyjna, moze sie tez rozwinac wtórna niemota.

Jesli sluch jest tylko uposledzony, zwlaszcza w zakresie wysokich tonów rozwijaja sie wady wymowy w postaci seplenienia, rerania itp.

W procesie rozwoju mowy w gre w gre wchodzi nie tylko ostrosc sluchu, ale tez zdolnosc róznicowania dzwieków, ich analizy i syntezy w korze mózgowej, ( sluch fonematyczny)

Nie mozna tego mylic ze sluchem fizycznym. Dzieci z zaburzeniami funkcji osrodkowych dobrze slysza dzwieki ale nie potrafia ich wyróznic z potoku mowy.

Doskonalenie sluchu fonematycznego postepuje z wiekiem, przy czym tempo tego doskonalenia jest rózne u róznych dzieci.

Nieprawidlowy rozwój moze wspólwystepowac z zaburzeniami rozwoju ruchowego. Zaburzenia motoryki artykulacyjnej prowadza do róznych zaburzen mowy.

- Moze to byc slaba sprawnosc narzadów artykulacyjnych, tzn. dziecko nie wykonuje ruchów  do wypowiedzenia potrzebnych do wypowiedzenia danej gloski ( chociaz narzady artykulacyjne sa zbudowane prawidlowo)i sluch tez jest prawidlowy.

- Zaburzone czucie kinestetyczne, obnizenie sprawnosci ruchowej w obrebie narzadu artykulacyjnego oraz jego wadliwa koordynacja zpraca innych ukladów.

Bardzo wazny dla rozwoju mowy jest proces lateralizacji.Stwierdzono,ze wsród dzieci leworecznych wady wymowy wystepuja duzo czesciej niz u dzieci praworecznych.Problem jakania tez jest czestszy u dzieci z nieustalona lateralizacja z tzw. konfliktem dominacji ( oko- reka).

Jednakze przyczyn jednoznacznie nie nalezy upatrywac w samej leworecznosci ale raczej w wadliwych metodach wychowawczych..Sczególnie przestrzega sie przed brutalnym przestawianiem na praworecznosc. Wtedy to, powstaje dodatkowy osrodek mowy w lewej pólkuli przy juz istniejacym w prawej pólkuli.Mamy do czynienia w tej sytuacji na hamowanie dezorganizacje rozwoju mowy, gdyz impulsy plynace z obu pólkul zderzaja sie i zaklócaja akt mowy.

Zaburzenia w wymowie wystepuja na dwóch plaszczyznach: segmentalnej- artykulacji i suprasegmentalnej – cechy prozodyzacji.

Zdarza sie, ze realizacja substancji fonicznej z godnie z obowiazujacymi normami ortofonicznymi napotyka na pewne przeszkody.Mozemy miec wówczas do czynienia z nieprawidlowa wymowa: bo odbiegajaca od przyjetych norm, nie zawsze to bedzie zjawisko patologiczne.

Moze tak sie dziac w wyniku zmeczenia, zdenerwowania, tremy, nie znajomosci norm ortofonicznych, czynnikami zwiazanymi z cechami rozwojowymi organizmu, czy nieprawidlowa budowa lub funkcjonowaniem obwodowych narzadów mowy.

W zaleznosci od rodzaju czynnika powodujacego znieksztalcenie substancji fonicznej wyrózniamy rózne rodzaje nieprawidlowej wymowy:

Przejezyczenia, bledy wymowy, cechy wynikajace z rozwoju, zaklócenia i zaburzenia rozwoju.

Wymienione znieksztalcenia, nie zaleznie od przyczyn je powodujacych – moga sie pojawiac w trzech zakresach:

1. Nieprawidlowa artykulacja.

2. Nieprawidlowa prozodyzacja,

3 Nieprawidlowa artykulacja i prozodyzacja jednoczesnie.

NIEPRAWIDLOWA WYMOWA

ZAKLÓCENIA SUBSTANCJI FONICZNEJ

WADY WYMOWY

= SAMOISTNE WYSTEPUJACE ZNIEKSZTALCENIA SUBSTANCJI FONICZNEJ W PLASZCZYZN

RODZAJE DYSLALII